Helena Deutsch

Przemyślanka asystentką Zygmunta Freuda

Helena Deutsch pochodziła ze zasymilowanej rodziny żydowskiej z Przemyśla. Marząc o samodzielności postanowiła zdobyć wyższe wykształcenie. W wieku 22 lat zdała maturę we Lwowie, po czym podjęła studia na Uniwersytecie Wiedeńskim. Wybrała medycynę. W Monachium, gdzie studiowała, na ostatnim roku medycyny poznała swego męża Felixa Deutscha. Podczas gdy mąż robił karierę jako lekarz internista, Helena podjęła pracę jako asystentka w Uniwersyteckiej Klinice Psychiatrycznej w Wiedniu. Po kilku latach, pomimo uznania jakim się cieszyła, poczuła znużenie tą pracą. Do szpitala trafiało coraz więcej pacjentów prosto z frontu, którym nie można już było pomóc. Zaintrygowana badaniami Zygmunta Freuda, Deutsch postanowiła poddać się u niego psychoanalizie. W owym czasie jego metoda uznawana była za kontrowersyjną. Doświadczenie to – „zrzucenie oków nieświadomości na drodze analizy” było dla niej „trzecią rewolucją życiową” (po oswobodzeniu się spod wpływów matki i zachłyśnięciu socjalizmem). Helena stała się w 1918 roku członkinią Wiedeńskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego. Tak zaczęła się jej kariera u boku samego Freuda. Mistrz powierzył jej kierowanie Instytutem Szkoleniowym. Relacje małżeństwa Deutschów z Freudem były bliskie i równocześnie zdystansowane. Deutsch był lekarzem Freuda (operował nowotwór dziąsła tego wielbiciela cygar) i partnerem do brydża w domu Freuda przy Berggasse 19, gdzie dziś mieści się Muzeum Freuda. Współpraca zakończyła się w 1935 roku, gdyż rodzina Deutschów podjęła decyzję o opuszczeniu Austrii w obawie przed represjami z powodu zaangażowania syna w ruch antyfaszystowski. Wyemigrowali do USA, gdzie Helena kontynuowała swoje badania w dziedzinie psychoanalizy. Dożyła sędziwego wieku 97 lat i w swej autobiograficznej książce „Konfrontacja z samą sobą” wyznała, że nawet po latach Przemyśl był dla niej „centrum świata”. Zawsze bardzo mocno identyfikowała się z Polską i uwielbiała polską literaturę. Historia Heleny Deutsch doczekała się w Wiedniu upamiętnienia – w IX dzielnicy znajduje się park jej imienia.