Strażnicy Grobu Pańskiego z Janem III Sobieskim w tle

Od połowy XVII w., pojawia się w Polsce zwyczaj wystawiania honorowych wart przy grobie Chrystusa w świątyni, w co angażowały się różne formacje wojskowe lub para-wojskowe. Tradycja nawiązuje do pilnowania Bożego Grobu przez żołnierzy rzymskich. Prawdopodobnie tradycję wprowadził w Polsce zakon Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego zwanych Bożogrobcami. Jednakże zgodnie z legendą pochodzącą z Radomyśla nad Sanem zwyczaj ten wiąże się z odsieczą wiedeńską Jana III Sobieskiego. Wracający z wojny żołnierze mieli według tradycji przybyć do swoich miejscowości w zdobycznych, tureckich strojach właśnie w okresie Wielkiej Nocy i zaciągnąć wartę przy grobie Chrystusa w podziękowaniu za ocalenie. Być może dlatego strażnicy bywają i dziś nazywani są Turkami.

W Choczu (Wielkopolska, powiat pleszewski) najprawdopodobniej Straż Grobu Pańskiego powstała około 1903 r. w celu uczczenia 320. rocznicy odsieczy wiedeńskiej. Przynależność do Straży była nobilitacją. Należeli do niej przedstawiciele najzacniejszych rodzin. Turki stali się wizytówką i wielkanocnym znakiem rozpoznawczym swej miejscowości. W Wielką Sobotę ci, którzy akurat nie pełnią służby, chodzą od domu do domu i zbierają datki. Mieszkańców witają słynnym już zawołaniem „Zbiórka na Turka”. Na zdjęciach Turkowie z Chocza dawniej i dziś.