Zaproszenie na wystawe o wielkiej Polce

Życie wybitnej polskiej śpiewaczki Marcelli Sembrich z domu Kochańskiej (1858-1935) jest ilustracją losu galicyjskiego „kopciuszka”, który talentem i pracą osiągnął światowe uznanie, sławę i bogactwo. Urodzona na Podolu córka wędrownego nauczyciela muzyki w dzieciństwie zaznała prawdziwej biedy. We Lwowie znalazła pomocnych i przyjaznych ludzi (1872-1875); zachowało się kilkanaście listów z tego czasu, pisanych m.in. z Jazłowca i z Nadwórnej. Studia muzyczne odbywała we Lwowie, Wiedniu i Mediolanie początkowo w zakresie gry na fortepianie i na skrzypcach, a później także i śpiewu (u. V. Rokitansky’ego, G. B. Lampertiego). W pierwszych latach operowej kariery niejednokrotnie popisywała się na koncertach swymi trojakimi umiejętnościami, co stanowiło sensację. Pod względem wszechstronnej i praktycznej wiedzy muzycznej z pewnością nie miała sobie równych wśród śpiewaczek tamtej doby.

Debiutowała w Atenach (1877), była solistką oper Drezna, Londynu, Petersburga i Nowego Jorku, występowała gościnnie w Amsterdamie, Berlinie, Brukseli, Budapeszcie, Frankfurcie, Genewie, Hamburgu, Kolonii, Krakowie, Łodzi, Madrycie, Monachium, Paryżu, Pradze, Wiedniu, Zgorzelcu. Na koncertach i przedstawieniach śpiewała dla koronowanych głów i otrzymywała w darze bezcenne klejnoty. Wiele z nich zachowało się, m.in. bransoletka wysadzana diamentami, z wygrawerowanym napisem od cara Aleksandra II, wręczona Sembrich na siedem dni przed zamachem, w którym zginął (1881). Mieszkała w Dreźnie (najdłużej), Berlinie, Ouchy-Chamblandes pod Lozanną, Nicei, Nowym Jorku i Bolton Landing w USA. Nawiązywała kontakty z szeregiem wybitnych osobistości. Więzi przyjacielskie i artystyczne łączyły ją z Ignacym J. Paderewskim, śpiewała partię Ulany w premierze opery Paderewskiego Manru w Nowym Jorku (1902), spotykała się z Heleną Modrzejewską. Brała udział w koncertach obok Johannesa Brahmsa i Józefa Wieniawskiego, śpiewała w Weselu Figara Mozarta pod dyrekcją Gustawa Mahlera (1909). Jej partnerami bywali najsławniejsi w ówczesnym świecie opery artyści, jak Enrico Caruso i Mattia Battistini, a z Polaków Adam Didur, Jan Reszke i jego brat Edward. Zyskała sympatię sławnego krytyka Eduarda Hanslicka (zachowały się jego liczne listy do niej). Ceniono ją zwłaszcza za role mozartowskie i za romantyczne bel canto we wczesnoromantycznych operach włoskich (Belliniego, Donizettiego, Verdiego). Była też znakomitą interpretatorką pieśni, wypełniała nimi swe programy recitali. Pozostało po niej wiele nagrań dokonywanych w latach 1900-1919. Miała osiągnięcia pedagogiczne będąc pod koniec życia profesorem wokalistyki w The Curtis Institute of Music w Filadelfii i w Julliard School of Music w Nowym Jorku.

Przez długie lata swej muzycznej działalności czuła się ambasadorką kultury polskiej. Od roku 1880 nieprzerwanie na wszystkich swych koncertach wykonywała po polsku pieśń Chopina Życzenie przy własnym akompaniamencie fortepianowym; gdy to było możliwe włączała też ją do występów operowych (np. do sceny „lekcji śpiewu” w II akcie Cyrulika sewilskiego Rossiniego) traktując jako symbol polskości narodu, którego państwa nie ma na mapie – opublikowała na ten temat ciekawy artykuł, w amerykańskim czasopiśmie „Bohemian” (grudzień 1909). W programach jej recitali figurowały zawsze pieśni polskie: Moniuszki, Niewiadomskiego, Zarzyckiego, Paderewskiego, Stojowskiego. W 1914 kierowała w Nowym Jorku pracami The American-Polish Relief Committee i działała aktywnie na rzecz pomocy ofiarom wojny w Polsce, współpracując z Sienkiewiczem i Paderewskim; Komitet upowszechniał też materiały o historii i kulturze Polski propagując ideę odzyskania niepodległości. Oboje z mężem, Wilhelmem Stenglem (ze spolonizowanej rodziny niemieckiej, profesorem Konserwatorium Lwowskiego) pisywali do siebie listy po polsku i w domu mówili tym językiem. Jej występy gościnne w Warszawie, Lwowie, Krakowie, Wilnie stanowiły muzyczne święto – dają obraz społeczności tamtych miast oraz zaprzeszłych obyczajów koncertowych i operowych (kwiatowe wieńce i girlandy, podarki – a jednocześnie prośby o pomoc). Zmarła w Nowym Jorku. Żona pierworodnego syna, Willy’ego Stengla, stała się opiekunką jej archiwum (zdeponowanym w New York Public Library for The Performing Arts) i założycielką Stowarzyszenia Pamięci Marcelli Sembrich (The Marcella Sembrich Memorial Association), które działa aktywnie po dzień dzisiejszy, administrując Muzeum jej imienia w Bolton Landing. Szczątki Marcelli Sembrich-Kochańskiej, wraz ze szczątkami Jej męża syn przewiózł do Drezna. Znajdują się w rodzinnym grobie Stenglów na cmentarzu Johannis-friedhof.

Życie Marcelli Sembrich to obraz losu artysty polskiego w życiu muzycznym przełomu XIX i XX wieku w Europie i w USA.

Małgorzata Komorowska

Więcej o artystce można przeczytać w inspiracji pod tytułem:
Marcelina Sembrich-Kochańska

Zapraszamy na wystawę fotograficzną upamiętniającą Wielką Polkę i Artystkę

W 2016 roku została wydana, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, bogato ilustrowana biografia Marcella Sembrich-Kochańska. Artystka świata, którą autorzy zaprezentowali w The Sembrich Opera Museum w Bolton Landing w Stanach Zjednoczonych.

Małgorzata Komorowska – dyplomantka Uniwersytetu Warszawskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, w okresie 1982-2009 wykładowca tej uczelni (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina), od 2003 na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Dr hab. nauk humanistycznych w zakresie historii teatru, współpracownik Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Badaczka dziejów polskiej kultury muzycznej, życia operowego i biografii artystów. Ważniejsze książki: Szymanowski w teatrze (Warszawa 1992), Kronika teatrów muzycznych PRL (Poznań 2003), Za kurtyną lat. Polskie teatry operowe i operetkowe 1918-1939 (Kraków 2008), Marcella Sembrich. Życie i śpiew (Warszawa 2008), Jerzy Semkow. Magia batuty (Łódź 2014), Uwikłana w historię. Opera w Teatrze Wielkim w Warszawie (Warszawa 2015), Ludzie teatru. Na scenie i na zapleczu (TW-ON, Warszawa 2015)

Juliusz Multarzyński – artysta fotografik, dziennikarz, wydawca, menadżer kultury. Absolwent Politechniki Wrocławskiej, studiów podyplomowych na Uniwersytecie Warszawskim i Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Współpracuje z najważniejszymi instytucjami kultury w Polsce m.in. z Teatrem Wielkim – Operą Narodową oraz pozostałymi scenami operowymi w kraju, z Filharmonią Narodową, Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina, Instytutem Muzyki i Tańca oraz wieloma festiwalami muzycznymi. Jest autorem wielu indywidualnych wystaw fotograficznych m.in. w Japonii, Luxemburgu, Niemczech, Norwegii, Rosji, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych, Tajwanie oraz najważniejszych ośrodkach muzycznych w Polsce. Autor albumów fotograficznych Balet w Polsce, 1998; Mój Verdi, 2001; Dyrygenci – alfabet ekspresji, 2007; Pianiści – studium rubato, 2010; Międzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Krystyny Jamroz w Busku-Zdroju (1995-2014), 2014. Należy do Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenie Twórców (FRP) (członek Kapituły), Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF), Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego, Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP), Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS) oraz Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP). Jest odznaczony m.in. Medalem Wacława Niżyńskiego, odznaką Zasłużony Działacz Kultury, Brązowym Medalem Zasługi, Medalem „Za Zasługi dla Fotografii Polskiej“ nadawanym w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę Niepodległości (1918-2018) oraz Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.